Paterswoldsemeer

1.1 Aanleiding en doel van de beheersverordening

Aanleiding

Elke gemeente dient op grond van de Wet ruimtelijke ordening (Wro) om de tien jaar haar bestemmingsplannen te herzien of zo mogelijk een verlengingsbesluit te nemen, dan wel een beheersverordening vast te stellen. Indien de gemeenteraad dit niet tijdig doet, vervalt haar bevoegdheid om leges te heffen voor diensten die verband houden met het bestemmingsplan (bijvoorbeeld in het kader van omgevingsvergunningen). Een bestemmingsplan dat op het tijdstip van inwerkingtreding van de Wro (1 juli 2008) ten minste vijf jaar oud is, moet binnen vijf jaar (dus vóór 1 juli 2013) worden vervangen door een nieuw bestemmingsplan of door een beheersverordening.

Beheersverordening

Bij de behandeling van de Wro door het parlement is de beheersverordening toegevoegd aan het ruimtelijk instrumentarium van gemeenten. Hiermee is de mogelijkheid gecreëerd om voor zogenaamde 'laag dynamische' gebieden op een snelle en eenvoudige wijze, een nieuw juridisch-planologisch regiem vast te stellen. Voor het Paterswoldsemeer is 16 maart 1999 het bestemmingsplan Paterswoldsemeer vastgesteld. Dit betekent dat vanwege de herzieningsplicht er een nieuw bestemmingsplan of een beheersverordening moet worden opgesteld.

Voor het Paterswoldsemeer is gekozen voor het laatste, omdat er vooralsnog geen nieuwe concrete ingrijpende ontwikkelingen in het gebied voorzien zijn. Bovendien heeft er afstemming plaatsgevonden met de gemeente Haren, die voor het deel van het Paterswoldsemeer, dat op haar grondgebied ligt ook een beheersverordening heeft vastgesteld.

Onderhavige beheersverordening legt de huidige planologisch-juridische regeling dan wel het bestaande gebruik (opnieuw) vast. Nieuwe ruimtelijke ingrepen, zoals de ontwikkelingen in het deelgebied In den Leegte, waarvoor concrete plannen worden ontwikkeld, zijn buiten het beheersgebied gelaten. Medewerking hieraan wordt verleend via afzonderlijke bestemmingsplannen.

Juridische systematiek

De bestaande rechten op grond van de vigerende bestemmingsplannen vormen het uitgangspunt voor deze beheersverordening. Daarnaast wordt zoveel mogelijk aangesloten bij de juridisch-planologische regeling van andere 'actualiseringsplannen' die recent in procedure zijn gebracht. De gemeente continueert daarmee de huidige bestemmingsregeling voor het Paterswoldsemeergebied.

Als de beheersverordening in werking treedt, dan vervalt het ter plaatse geldende bestemmingsplan. Een beheersverordening heeft dezelfde status als een bestemmingsplan en vormt dus een toetsingsinstrument bij aanvragen omgevingsvergunning voor de activiteit bouwen en dergelijke.

1.2 Ligging en begrenzing verordeningsgebied

Het verordeningsgebied Paterswoldsemeer wordt voornamelijk begrensd door de gemeentegrens in het oosten en de Groningerweg in het westen. De (woon)bebouwing aan de Groningerweg maakt geen onderdeel uit van dit bestemmingsplan. Daarnaast heeft de gemeente recent het bestemmingsplan 'Kleinere Kernen' vastgesteld, ook deze gebieden maken geen onderdeel uit van dit bestemmingsplan (zie paragraaf 1.3). Ook de gronden van het Scandinavisch Dorp en het terrein In den Leegte zijn buiten de beheersverordening gelaten.

Figuur 1: globale begrenzing van het Paterswoldsemeer liggend in de gemeente Tynaarlo.

1.3 Vigerend bestemmingsplan

Het plangebied ligt in het vigerende bestemmingsplan Paterswoldsemeer. Dit bestemmingsplan is door de gemeenteraad vastgesteld op 16 maart 1999. De goedkeuring door Gedeputeerde Staten van Drenthe heeft plaatsgevonden op 12 oktober 1999. In het vigerende bestemmingsplan hebben de gronden de bestemmingen:

• a. recreatieve doeleinden klasse 1;
• b. zomerhuizen en stacaravans;
• c. horecadoeleinden;
• d. natuurgebied.

Figuur 2: Uitsnede plankaart vigerend bestemmingsplan Paterswoldsemeer

Inmiddels zijn gedeeltes van het bestemmingsplan Paterswoldsemeer reeds geactualiseerd door het bestemmingsplan Kleinere Kernen, dat is vastgesteld op 27 april 2010 (zie figuur 3). Deze gebieden maken geen onderdeel uit van dit bestemmingsplan.

Figuur 3: globale begrenzing plangebied en reeds geactualiseerde bestemmingsplannen waarvan de gronden geen onderdeel uitmaken van dit bestemmingsplan.

1.4 Leeswijzer

In hoofdstuk 2 wordt het relevante beleidskader beschreven, zoals dat van toepassing is op het verordeningsgebied. Hoofdstuk 3 beschrijft het verordeningsgebied. In hoofdstuk 4 worden de omgevingsaspecten behandeld. Hoofdstuk 5 gaat in op de juridische planopzet die gekozen is, waarna de toelichting van deze beheersverordening wordt afgesloten met de economische en maatschappelijke haalbaarheid in hoofdstukken 6 en 7.

2.1 Rijksbeleid

Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (SVIR)

De Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte geeft een totaalbeeld van het ruimtelijk en mobiliteitsbeleid op rijksniveau en is de 'kapstok' voor bestaand en nieuw rijksbeleid met ruimtelijke consequenties. De SVIR vervangt de Nota Ruimte, de Structuurvisie Randstad 2040, de Nota Mobiliteit, de MobiliteitsAanpak en de Structuurvisie voor de Snelwegomgeving. Tevens vervangt het de ruimtelijke doelen en uitspraken in de volgende documenten: PKB Tweede structuurschema Militaire terreinen, de agenda landschap, de agenda Vitaal Platteland en Pieken in de Delta.

In de SVIR schetst het kabinet hoe Nederland er in 2040 uit moet zien: concurrerend, bereikbaar, leefbaar en veilig. Het ruimtelijke- en mobiliteitsbeleid wordt meer aan provincies en gemeenten overgelaten. Hieronder valt bijvoorbeeld het landschapsbeleid. De Rijksoverheid richt zich op nationale belangen, zoals een goed vestigingsklimaat, een degelijk wegennet en waterveiligheid. Tot 2028 heeft het kabinet in de SVIR drie rijksdoelen geformuleerd:

• a. de concurrentiekracht vergroten door de ruimtelijk-economische structuur van Nederland te versterken. Dit betekent bijvoorbeeld een aantrekkelijk (internationaal) vestigingsklimaat;
• b. de bereikbaarheid verbeteren;
• c. zorgen voor een leefbare en veilige omgeving met unieke natuurlijke en cultuurhistorische waarden.

De provincies en gemeenten krijgen in het nieuwe ruimtelijke- en mobiliteitsbeleid meer bevoegdheden. Bijvoorbeeld op het gebied van landschappen, verstedelijking en het behoud van groene ruimte. Provincies en gemeenten zijn volgens het kabinet beter op de hoogte van de situatie in de regio en de vraag van bewoners, bedrijven en organisaties. Daardoor kunnen zij beter afwegen wat er in een gebied moet gebeuren. Het opstellen van dit bestemmingsplan past in die lijn.

Conclusie Rijksbeleid:

Het beschreven rijksbeleid geeft geen directe uitgangspunten voor deze beheersverordening. Het rijksbeleid staat de uitvoering van de beheersverordening niet in de weg.

2.2 Provinciaal beleid

2.3 Beleid Waterschap Noorderzijlvest

Onderstaand wordt een aantal algemene beleidsuitgangspunten beschreven. In paragraaf 4.10 staan de resultaten van de watertoets die is uitgevoerd voor deze beheersverordening.

2.4 Gemeentelijk beleid

3.1 Geschiedenis

Het Paterswoldsemeer is in de zestiende en zeventiende eeuw ontstaan als gevolg van de winning van veen voor turf. In de eerste helft van de twintigste eeuw ontstond de eerste recreatie op en rond de plas. Paviljoen De Paalkoepel en Familiehotel Paterswolde getuigen hier nog van. Daarnaast verkochten of verhuurden boeren aan de noordzijde van de plas de vruchtbare veengronden aan stadjers voor het inrichten van een volkstuin of het neerzetten van een eenvoudig recreatieverblijf aan het water. Tussen 1973 en 1981 is het Hoornsemeer gegraven ten noorden van het Paterswoldsemeer. Het zand dat hierdoor kon worden gewonnen, is gebruikt voor de aanleg van de A7 en de bouw van de wijk Corpus den Hoorn. Bijkomend gunstig effect was, dat de vergroting van het wateroppervlak zorgde voor een vermindering van de recreatieve druk op het Paterswoldsemeer.

De eilandengroep De Zweerden, De Fokken en Slakkeneiland ligt op de overgang van het Hoornsemeer en het Paterswoldsemeer. Het zijn restanten van het veen, die gespaard zijn bij de ontgronding. Ten behoeve van het behoud zijn deze eilanden voorzien van beschoeiing en waar nodig opgehoogd. Alleen De Fokken heeft van deze eilanden voorzieningen voor verblijfsrecreatie in de vorm van particuliere recreatiewoningen en tuinhuisjes. Met het opkomen van de recreatie kwam tevens bebouwing aan het Paterswoldsemeer en bij het Friesche Veen. Na de bouw van het familiehotel in 1887 aan de rand van het Kluivingsbos, werd het merengebied steeds aantrekkelijker voor welgestelde Groningers, dagjesmensen en watersportliefhebbers.

3.2 Huidige situatie

Vandaag de dag heeft het Paterswoldsemeer en omgeving een belangrijke recreatieve functie voor de bewoners van Tynaarlo en Groningen. Het gebied is ingericht om op mooie zomerdagen veel bezoekers te kunnen faciliteren. Vanuit het ruim opgezette parkeerterrein in het noorden van het plangebied kunnen de bezoekers in het gebied recreëren (zie figuur 6). De recreatieparken en hotels aan de rand van het gebied (die overigens niet allemaal binnen dit plangebied liggen) zijn uiteraard ook gericht op de recreant en toerist die dit gebied bezoekt.

Figuur 6: parkeerfaciliteiten aan de Achterom aan de rand van het Paterswoldsemeer / Hoornse Plas (bron: googlemaps).

De Groningerweg (net ten westen van het plangebied) heeft voor een deel een volwassen laanbeplanting, die hoofdzakelijk uit eiken bestaat. De aanwezigheid van de overwegend vrijstaande woningen maakt de erfbeplanting tot een belangrijk element in de sfeer van de straat. De woningen aan de oostzijde van de straat zijn met hun achterzijde gesitueerd tegen het gebied van het meerschapsgebied Paterswoldsemeer / Hoornseplas. De aanwezigheid van het meerschapsgebied, de laanbeplanting van de Groningerweg en de erfbeplanting bij de woningen geven de straat een groen karakter. De ontsluiting van de voorzieningen binnen het gehele plangebied loopt via deze Groningerweg. In het plangebied liggen vooral dagrecreatieve voorzieningen aan de rand van het water. Daarnaast bevinden zich in het gebied twee complexen voor verblijfsrecreatie met stacaravans en zomerhuisjes. Voor het noordelijke recreatiecomplex geldt, dat hier door de bewoners boten op het terrein mogen worden gestald. Wandelpaden en strandjes in een groene omgeving zijn een belangrijk kenmerk van het verordeningsgebied.

In het noordelijk deel van het plangebied is nabij de gemeentegrens bij de Oude Badweg een laad- en loskade aangelegd. Deze is bedoeld voor (onderhouds)werkzaamheden van het Meerschap en de bewoners van de recreatiewoningen. De laad- en loskade is met de aanduiding specifiek toegestaan.

Tot slot is er centraal in het plangebied een locatie waar hout(snippers) en ander materiaal wordt opgeslagen vanwege onderhoudswerkzaamheden door het Meerschap. Ook hiervoor is een specifieke regeling opgenomen in deze beheersverordening.

Ten westen van het plangebied en de Groningerweg bevindt zich in Ter Borch het woningbouwplan Waterwijk. In figuur 7 is de ligging van Waterwijk weergegeven.

 

Figuur 7: Waterwijk in Ter Borch (Bron: Plankaart, Masterplan Ter Borch 2002, H+N+S landschapsarchitecten)

Water is de drager van Waterwijk. Uitgangspunt is dat de woningen worden geclusterd op een aantal landtongen. Dat geeft een mogelijkheid tot een rijke schakering aan woningtypes. De woningen direct grenzend aan water zullen zich ook naar deze rand toe moeten profileren. Het woonmilieu in de Waterwijk wordt bepaald door een maritiem karakter, waarbij het water als structurerend element dient. De wooneilanden steken als schiereilanden het water in. Beschermde oevers geven duidelijke grenzen aan en geven de plek aan voor de boot. Een ander uitgangspunt is wonen aan bevaarbaar water verbonden met het Paterswoldsemeer. De vaarverbinding met bijbehorende kunstwerken tussen het Paterswoldsemeer en Ter Borch - Waterwijk is gerealiseerd. Deze is weergegeven in figuur 8. Het deel van deze vaarverbinding dat in het plangebied van onderhavige beheersverordening valt is als water bestemd.

Figuur 8: Ligging vaarverbinding Ter Borch - Waterwijk en het Paterwoldsemeer

4.1 Archeologie

In opdracht van de gemeente Tynaarlo heeft BAAC bv een archeologische verwachtingskaart en beleidskaart voor de gemeente opgesteld. Aanleiding is de Wet op de archeologische monumentenzorg en de wens om te komen tot een Structuurvisie archeologie. De wet op de archeologische monumentenzorg, die op 1 september 2007 van kracht is geworden, geeft aan dat de gemeente inzicht dient te hebben in de (te verwachten) archeologische waarden binnen haar grondgebied.

In het kader hiervan zijn drie kaarten vervaardigd. Op de bronnenkaart staan de bekende archeologische waarden. Op de landschaps- en verwachtingskaart is van de verschillende landschapseenheden binnen de gemeente de trefkans op archeologie weergegeven in de vorm van verwachtingszones. Voor de bekende, te verwachten archeologische waarden en de verwachtingszones is archeologiebeleid opgesteld. De archeologische beleidskaart is afgeleid uit de bronnenkaart en de archeologische verwachtingskaart. De beleidskaart vormt het instrument waarmee vergunningaanvragen kunnen worden getoetst. Indien archeologisch onderzoek noodzakelijk wordt geacht, geven de eerder genoemde kaarten informatie over de aanwezige of te verwachten archeologische resten.

Figuur 9: archeologische beleidskaart.

De gemeenteraad heeft de Structuurvisie archeologie op 28 mei 2013 vastgesteld. De structuurvisie Archeologie en de bijbehorende archeologische beleids- en advieskaart zijn bedoeld om bescherming op maat te bieden en alle betrokken partijen in een vroeg stadium te informeren over archeologische waarden die een rol zouden kunnen spelen, indien op een locatie een ontwikkeling gepland wordt. Het streven is dus om waardevolle vindplaatsen zoveel mogelijk te behouden en eventueel nog niet bekende vindplaatsen vroegtijdig op te sporen, zonder grote delen van de gemeente ‘op slot’ te zetten. Het uitgangspunt is steeds; streng waar het moet, soepel waar dat kan.

Op basis van de archeologische verwachtingskaart van de gemeente is het gebied beoordeeld met een lage (gele gebied in figuur 9) tot hoge - middelhoge verwachtingswaarde (oranje gebied) en zijn gebieden als 'dekzandkoppen binnen beekdal en vennetjes / laagten benoemd' (paars gearceerd).

Op grond van het gemeentelijk archeologisch beleid is voor gronden met een hoge tot middelhoge verwachting de dubbelbestemming 'Waarde - Archeologische verwachting 2' opgenomen. Voor de gronden die als dekzandkoppen zijn aangeduid geldt een dubbelbestemming 'Waarde - Archeologie 2'. Inhoudelijk zijn deze dubbelbestemmingen afgestemd op het bestemmingsplan Buitengebied Tynaarlo, dat 17 december 2013 door de gemeenteraad is vastgesteld.

4.2 Cultuurhistorie

De gemeente Tynaarlo kent een Ontwerp Structuurvisie Cultuurhistorie 2014-2024. In de structuurvisie cultuurhistorie geeft de gemeente zijn visie op hoe ze in de toekomst met het waardevolle en waardevaste erfgoed in de gemeente Tynaarlo om willen gaan. Hierbij richt de gemeente zich op de identiteit van de gemeente. De gemeente heeft het waarborgen van het erfgoed en de ruimtelijke identiteit van Tynaarlo samengevat in één centrale boodschap:

de gemeente wil historische structuren en karakteristieken herkenbaar houden, de kwaliteit bewaken en de historische gelaagdheid in acht nemen.

Verder gaat de structuurvisie cultuurhistorie uit van een drietal uitgangspunten:

• naast monumentenzorg is er een verschuiving naar gebiedsgerichte erfgoedzorg;
• bij ruimtelijke ontwikkelingen is cultuurhistorie naast behoudend ook ontwikkelingsgericht;
• erfgoed heeft niet slechts een cultuurhistorische waarde, maar kent ook een economische, sociale, educatieve en duurzaamheidswaarde.

Dit betekent dat bij elk ruimtelijk initiatief gekeken wordt wat de impact is op de in het gebied aanwezige cultuurhistorische waarden.

Op de kaart van de structuurvisie is de cultuurhistorische waarde aangegeven. Een uitsnede van die kaart is voor wat betreft het verordeningsgebied in figuur 10 weergegeven.

 

Figuur 10: Uitsnede structuurvisie

Uit de cultuurhistorische waardenkaart van de Structuurvisie volgt, dat er onderscheid is tussen het noordelijke deel en het zuidelijke deel als het gaat om de historie en de veranderingen in tijd, de waarde en waarom het die waarde heeft.

Het oostelijke deel van Kluivingsbos valt binnen de beheersverordening. Dit oude bos is ten opzichte van de situatie van omstreeks 1850 een gaaf bewaard bos. Het heeft een zeer hoge waardering (donkerroze) op de cultuurhistorische waardenkaart van de Structuurvisie. De beleidswaardenkaart geeft, met het oog op mogelijke ontwikkelingen in de toekomst, voor dit oude bos met de bestemming natuur aan dat cultuurhistorie de leidende factor is en gestreefd moet worden naar behoud van het opgaand bos. De volgende beleidsregels ( uit de structuurvisie) zijn van toepassing:

Gebieden van zeer hoge en hoge waarde

• Bij ruimtelijke ontwikkelingen streven naar behoud en/of inpassing, borging door middel van dubbelbestemming ('waarde cultuurhistorie') in bestemmingsplannen.
• In deze gebieden is cultuurhistorie mede een bepalende factor bij ruimtelijke plannen. Bij concrete ontwikkelingen gewenste ontwikkelingsrichtingen en adviezen in acht nemen.*
• Er moet aandacht zijn voor cultuurhistorie. Het kan zijn dat er nader onderzoek gevraagd wordt waarin de kansen en beperkingen benoemd worden. Cultuurhistorisch onderzoek dat voorafgaat aan ruimtelijke plan- en besluitvorming sluit aan bij de aard en schaal van het gebied en –vooral- de opgave en is gebaseerd op een omschrijving van de opdracht.
• Wanneer kan worden aangetoond dat een ontwikkeling een dusdanig groot maatschappelijk of openbaar belang heeft dat behoud van cultuurhistorie niet mogelijk is, dan dient uit cultuurhistorisch onderzoek te blijken welke kansen en beperkingen zijn onderzocht. Hierbij ontwikkelingsrichtingen en adviezen ter inspiratie hanteren. Tevens dient een voorstel tot compensatie te worden gedaan.

* zie bijlage 2 van de structuurvisie: Ambities en uitgangspunten landschapstypen

In de beheersverordening zijn op deze gronden geen ontwikkelingen mogelijk. De gronden zijn bestemd voor natuur. Er zijn geen bouwmogelijkheden. De cultuurhistorische waarden zijn derhalve voldoende beschermd.

Het deel in het midden, het water heeft een hooggemiddelde waarde (donkergeel).

Gebieden van hooggemiddelde en laaggemiddelde waarde

• Streven naar verbetering van ruimtelijke en cultuurhistorische kwaliteit door middel van specifiek beleid en/of planregels in reguliere bestemming.
• Cultuurhistorie is een factor bij ruimtelijke plannen. Bij concrete ontwikkelingen gewenste ontwikkelingsrichtingen en adviezen in acht nemen.*
• Er moet aandacht zijn voor cultuurhistorie. Het kan zijn dat er nader onderzoek gevraagd wordt waarin de kansen en beperkingen benoemd worden. Cultuurhistorisch onderzoek dat voorafgaat aan ruimtelijke plan- en besluitvorming sluit aan bij de aard en schaal van het gebied en -vooral- de opgave en is gebaseerd op een omschrijving van de opdracht.

* zie bijlage 2 van de structuurvisie Ambities en uitgangspunten landschapstypen

De gronden met een hooggemiddelde waarde zijn grotendeels bestemd als water. Hier zijn geen ontwikkelingen vooorzien. Een beperkt deel van de gronden met een hooggemiddelde waarde, i.c. de gronden bij de westelijke entree (Oude Badweg) heeft de bestemming Recreatie - 1 en zijn in gebruik als parkeervoorziening. Conform de planregels zijn binnen deze bestemming uitsluitend kleinschalige gebouwen mogelijk ten behoeve van detailhandel in voedings- en genotmiddelen, sanitaire en medische voorzieningen; en onderhoud en beheer (50 m2 per gebouw). Gezien de locatie van deze gronden is het niet aannemelijk dat op deze gronden dergelijke voorzieningen worden getroffen. De gronden zijn met de opgenomen bestemming voldoende beschermd.

Het noordelijke deel heeft een waardering laaggemiddelde (lichtgeel) en lage waarde (groen) wat neerkomt op een sterk veranderd landschap. Hier speelt cultuurhistorie een kleinere rol. Deze gronden zijn grotendeels bestemd als Recreatie - 1. Zoals aangegeven is hier alleen kleinschalige bebouwing toegestaan. Met inachteming van de bestaande gebouwen is de mogelijkheid om extra bebouwing te realiseren zeer beperkt. De bestaande recreatiecomplexen op de gronden met een laaggemiddelde waarde zijn bestaand en conserverend bestemd. De cultuurhistorische belangen zijn derhalve voldoende beschermd.

Gebieden van lage en zeer lage waarde

• Bij ruimtelijke ontwikkelingen streven naar sterke verbetering van ruimtelijke kwaliteit.
• Bij concrete ontwikkelingen gewenste ontwikkelingsrichtingen en adviezen ter inspiratie hanteren.*
• Er moet aandacht zijn voor cultuurhistorie. Het kan zijn dat er nader onderzoek gevraagd wordt waarin de kansen en beperkingen benoemd worden. Cultuurhistorisch onderzoek dat voorafgaat aan ruimtelijke plan- en besluitvorming sluit aan bij de aard en schaal van het gebied en -vooral- de opgave en is gebaseerd op een omschrijving van de opdracht.

* zie bijlage 2 van de structuurvisie: Ambities en uitgangspunten landschapstypen

Er zijn geen gronden met een zeer lage waarde, voor wat betreft de gronden met een lage waarde wordt verwezen naar hetgeen hierboven ten aanzien van laaggemiddeld en lage waarde is aangegeven.

Wat betreft het water (historisch water) en de oevers: hierbij wordt aangesloten bij het beleid van natuur- of waterbeherende organisaties. Indien er echter natuurlijke oevers zijn in het gebied dient hieraan aandacht besteed te worden m.b.t. aandacht voor meewegen of behoud. De oevers zijn in gebruik ten behoeve van recreatie; er zijn geen natuurlijke oevers.

4.3 Bodem

De tijd dat elke bodemvervuiling moest worden aangepakt ligt achter ons. Belangrijkste criterium hierbij is, of de vervuiling zodanig is, dat er sprake is van risico's voor gezondheid of milieu. In de praktijk blijken er vrijwel nooit risico's te zijn voor de gezondheid van mensen. Milieurisico's (verspreiding en ecologie) komen wel voor, maar meestal gaat het erom dat eventuele vervuilingen afstemming vereisen met bepaalde ontwikkelingen. Op dit moment is er sprake van een omslag van saneren naar beheren en behoeven alleen de zogeheten "ernstige vervuilingen" in meer of mindere mate aangepakt te worden. De maatregelen worden daarbij afgestemd op de functie.

Het nationale bodembeleid is geregeld in de Wet bodembescherming (Wbb). Het doel van de Wbb is om te voorkomen dat nieuwe gevallen van bodemverontreinigingen ontstaan. Voor bestaande bodemverontreinigingen is aangegeven in welke situaties (omvang en ernst van verontreiniging) en op welke termijn sanering moet plaatsvinden. Hierbij dient de bodemkwaliteit tenminste geschikt te worden gemaakt voor de functie die erop voorzien is, waarbij verspreiding van verontreiniging zoveel mogelijk wordt voorkomen. Het beleid gaat uit van het principe dat de bodem geschikt dient te zijn voor de beoogde functie. De gewenste functie bepaalt als het ware de gewenste bodemkwaliteit. Hier is geen sprake van een verdachte locatie en bovendien is de nieuwe functie op zich ook niet gevoelig voor een eventuele vervuiling. Binnen het verordeningsgebied is geen sprake van verdachte locaties. Ook worden er geen nieuwe ontwikkelingen mogelijk gemaakt zodat specifiek bodemonderzoek achterwege gelaten kan worden.

4.4 Ecologie

Algemeen

Ten aanzien van natuurwaarden zijn zowel gebiedsbescherming (Natuurbeschermingswet 1998 en Ecologische Hoofdstructuur) als soortbescherming (Flora- en faunawet) van belang.

Natuurbeschermingswet 1998

Uit een oogpunt van gebiedsbescherming is de Natuurbeschermingswet 1998, die op 1 oktober 2005 in werking is getreden, van belang. Deze wet onderscheidt drie soorten gebieden, te weten:

• a. door de minister van LNV aangewezen gebieden, zoals bedoeld in de Vogel- en Habitatrichtlijn;
• b. door de minister van LNV aangewezen beschermde natuurmonumenten;
• c. door Gedeputeerde Staten aangewezen beschermde landschapsgezichten.

De wet bevat een zwaar beschermingsregime voor de onder a en b bedoelde gebieden (in de vorm van verboden voor allerlei handelingen, behoudens vergunning van Gedeputeerde Staten of de minister van LNV). De bescherming van de onder c bedoelde gebieden vindt plaats door middel van een bestemmingsplan of beheersverordening. De speciale beschermingszones hebben een externe werking, zodat ook ingrepen die buiten deze zones plaatsvinden verstoring kunnen veroorzaken en moeten worden getoetst op het effect van de ingreep op soorten en habitats. Bij de voorbereiding van een beheersverordening moet worden onderzocht of de Natuurbeschermingswet 1998 de uitvoering van het plan niet in de weg staat. Dit is het geval wanneer de uitvoering tot ingrepen noodzaakt, waarvan moet worden aangenomen, dat daarvoor geen vergunning ingevolge de Natuurbeschermingswet 1998 zal kunnen worden verkregen. Speciale beschermingszones maken onderdeel uit van een samenhangend Europees ecologisch netwerk: Natura 2000. Dit netwerk is vergelijkbaar met de Nederlandse Ecologische Hoofdstructuur, echter op Europees niveau. Het verordeningsgebied maakt geen onderdeel uit van de Natura 2000 gebieden.

Ecologische Hoofdstructuur

Het Rijk geeft het beleidskader voor de duurzame ontwikkeling en een verantwoord toekomstig grondgebruik in de vorm van onder andere de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). De EHS is een samenhangend netwerk van bestaande en te ontwikkelen natuurgebieden. Het netwerk wordt gevormd door kerngebieden, natuurontwikkelingsgebieden en ecologische verbindingszones. Zoals in paragraaf 2.2.2 reeds aangegeven ligt het plangebied deels in de EHS. Aangezien de beheersverordening conserverend van aard is en geen andere mogelijkheden biedt qua gebruik of bouwen ten opzichte van het vigerende bestemmingsplan vormt de ligging geen belemmering voor de beheersverordening.

Flora en fauna

Op 1 april 2002 is de Flora- en faunawet in werking getreden. Deze wet regelt de bescherming van wilde dier- en plantensoorten. In de wet zijn de voormalige Jacht- en Vogelwet opgenomen, alsmede de soortbeschermingsparagrafen uit de Natuurbeschermingswet. Tevens is een deel van de verplichtingen op grond van de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn opgenomen. De Flora- en faunawet verbiedt om dieren te doden of hun rust- of verblijfplaats te verstoren. Ook legt de wet de zorgplicht van de burger voor de flora en fauna vast. Er zijn vrijstellingsbepalingen, onder andere in verband met de jacht en de schadebestrijding. Afwijkingen van de verbodsbepalingen zijn mogelijk, indien geen afbreuk wordt gedaan aan de gunstige staat van instandhouding van de soort.

Deze beheersverordening maakt geen nieuwe ontwikkelingen mogelijk waarvoor op dit moment ecologisch onderzoek uitgevoerd moet worden. Bij eventuele ontwikkelingen zal een aparte planologische procedure gevolgd moeten worden en in dat kader zal ecologisch onderzoek uitgevoerd moeten worden.

4.5 M.e.r.-regelgeving

Sinds 1 april 2011 is het verplicht om in beheersverordeningen aandacht te schenken aan de vraag of er sprake is van milieugevolgen van een beheersverordening waarvoor een milieueffectrapport (MER) moet worden opgesteld. Ook bij projecten die onder de drempelwaarden liggen uit het Besluit m.e.r. (bijlage C en D) moet door het bevoegd gezag beoordeeld worden, of er sprake is van significant negatieve effecten waarvoor een MER opgesteld moet worden. Dit bestemmingsplan is conserverend van aard, waardoor er geen activiteiten mogelijk gemaakt worden uit de C- of D- lijst van het Besluit m.e.r. Het opstellen van een planMER of een (vormvrije) m.e.r.-beoordeling in het kader van deze beheersverordening kan dan ook achterwege gelaten worden.

4.6 Externe veiligheid

Externe veiligheid beschrijft de risico's die ontstaan als gevolg van opslag of handelingen met gevaarlijke stoffen. Dit kan betrekking hebben op inrichtingen (bedrijven) of transportroutes. Op beide categorieën is verschillende wet- en regelgeving van toepassing.

Het huidige beleid voor inrichtingen (bedrijven) is afkomstig uit het Besluit externe veiligheid inrichtingen (Bevi), welke 27 oktober 2004 van kracht is geworden.

Het externe veiligheidsbeleid voor transport van gevaarlijke stoffen staat in de Circulaire Risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen(cRvgs), welke op 4 augustus 2004 in de Staatscourant is gepubliceerd.

Binnen het beleidskader voor externe veiligheid staan twee kernbegrippen centraal: het plaatsgebonden risico en het groepsrisico. Het plaatsgebonden risico (PR) geeft de kans, op een bepaalde plaats, om te overlijden ten gevolge van een ongeval bij een risicovolle activiteit. Binnen de 10-6 /jaarcontour (welke als wettelijke harde norm fungeert) mogen geen nieuwe kwetsbare objecten geprojecteerd worden. Het groepsrisico (GR) is een maat voor de kans dat bij een ongeval een groep slachtoffers valt met een bepaalde omvang. Het GR wordt bepaald binnen het invloedsgebied van een risicovolle activiteit.

De verantwoordingsplicht draait kort gezegd om de vraag in hoeverre risico's, als gevolg van een ruimtelijke ontwikkeling, worden geaccepteerd en indien noodzakelijk welke veiligheidsverhogende maatregelen daarmee gepaard gaan.

Figuur 11: Risicokaart externe veiligheid LPG tankstation en gasleiding.

LPG-tankstation

Voor het tankstation aan de Groningerweg 109 is door het Steunpunt externe veiligheid Groningen een nadere berekening gemaakt naar het groepsrisico ("GR berekening LPG tankstation Dorenbos te Eelderwolde, d.d. 13 november 2008). De aanleiding was, dat er in het gebied rondom het tankstation veel dagrecreatie plaatsvindt en er een hotel aanwezig is. Volgens het RIVM mogen er maximaal 276 personen aanwezig zijn binnen het invloedsgebied en dat kunnen er met name in de zomermaanden meer zijn. De gehele berekening is als bijlage 1 toegevoegd.

Uit de berekeningen blijkt, dat er geen sprake is van overschrijding van de oriënterende waarde. Het maximaal aantal slachtoffers in de zomerperiode bij een calamiteit is 800 en de kans hierop is 4* 10-9. Dit is het resultaat van een maximale aanname van de doorzet aan LPG en daarnaast nog de maximale aanwezigheid van circa 1.500 personen aan de Hoornse Plas. Kortom, er is sprake van een spreiding van maxima waardoor ook de fNcurve een overschatting van het risico weergeeft.

Op de verbeelding zijn relevante PR 10-6 contouren opgenomen met een aanduiding 'veiligheidszone - lpg'. Binnen deze aanduiding is het verboden kwetsbare en beperkt kwetsbare objecten op te richten.

Aardgastransportleiding

Naast het tankstation ligt er in het noorden van het plangebied een gasleiding. Het betreft een leiding met een diameter van 12'' en druk van 40 bar. De Gasunie heeft onderzocht of de plaatsgebonden risicocontouren van vorengenoemde leidingen knelpunten opleveren. Uit deze inventarisatie blijkt, dat er zich geen kwetsbare objecten bevinden binnen de plaatsgebonden risico 10-6 -contour van de leidingen. Dat betekent dat het plaatsgebonden risico geen belemmering vormt voor de onderhavig beheersverordening. De voorliggende verordening is conserverend van aard en voorziet niet in nieuwe ontwikkelingen. De personendichtheid binnen de 1%-letaliteitsgrens van de leidingen neemt niet of slechts zeer gering toe. Gelet op het feit dat aan de oriënterende waarde wordt voldaan en deze beheersverordening niet leidt tot een vergroting van het groepsrisico is een verdere verantwoording van het groepsrisico niet aan de orde. De gasleiding wordt beschermd door een dubbelbestemming 'Leiding - Gas' met bijbehorende regels.

Onderzoek

Ten behoeve van de beoordeling van het aspect Externe Veiligheid voor de Beheersverordening “Paterswoldsemeer” heeft de Regionale Uitvoeringsdienst Drenthe een veiligheidsstudie uitgevoerd. Dit onderzoek d.d. 30 april 2014 bestaat uit de volgende onderdelen:

• inventarisatie van de risicobronnen in en nabij het plangebied;
• analyse van de invloed van risicobronnen op de veiligheid;
• toetsing van de veiligheidssituatie aan de geldende veiligheidsnormen;
• uitvoering van een kwantitatieve risicoanalyse;
• beoordeling van de noodzaak voor een verantwoording van het groepsrisico.

De beheersverordening is getoetst aan de eisen uit het Besluit externe veiligheid inrichtingen, Besluit externe veiligheid buisleidingen en de Circulaire risiconormering vervoer gevaarlijke stoffen anticiperend op het Basisnet vervoer gevaarlijke stoffen. De conclusies worden hieronder vermeld:

Plaatsgebonden risico

De 10-6 risicocontour van alle risicovolle transportaders ligt op 0 meter. Dus binnen deze 10-6 risicocontouren vallen geen (beperkt) kwetsbare objecten en conform de wetgeving (Besluit externe veiligheid buisleidingen) zijn er dus geen knelpunten (saneringsgeval).

Groepsrisico

De beheersverordening leidt niet tot enige toename van het groepsrisico (blijft nihil) van de gasleiding. Er is dus sprake van een acceptabele situatie qua groepsrisico.

Verantwoordingsplicht groepsrisico

Als het groepsrisico ruim onder de oriëntatiewaarde ligt en nihil blijft door het besluit is in dit geval een uitgebreide verantwoording van het groepsrisico niet noodzakelijk. Omdat het groepsrisico gelijk blijft en ruim onder de oriënterende waarde van het GR blijft zijn gezien de toekomstige situatie noodzakelijkerwijs geen milieumaatregelen noodzakelijk. In het plangebied waarover het invloedsgebied van gasleiding valt is nauwelijks bebouwing terug te vinden. Maatregelen voor zelfredzaamheid en hulpverlening zijn dus niet noodzakelijk.

Regionale Uitvoeringsdienst Drenthe adviseert om de door hun voorgestelde regels ten aanzien van de aardgastransportleiding op te nemen. De voorgestelde regels zijn overgenomen.

Het onderzoek is opgenomen als bijlage 2.

4.7 Geluid

De mate waarin het geluid, veroorzaakt door het wegverkeer, door spoorwegverkeer, en/of door inrichtingen (industrielawaai) het milieu mag belasten, is geregeld in de Wet geluidhinder. De wet stelt dat in principe de geluidbelasting op de gevel van woningen niet hoger mag zijn dan de voorkeursgrenswaarde, dan wel een nader bepaalde waarde (hogere waarde). Deze beheersverordening maakt geen ontwikkelingen mogelijk waarvoor (nieuw) akoestisch onderzoek is vereist.

4.8 Kabels en leidingen

In het noorden van het plangebied ligt een gasleiding. De belemmerende strook is in dit bestemmingsplan voorzien van een dubbelbestemming op de verbeelding en een beschermende regeling in de regels (zie ook paragraaf 4.6). Op de veiligheidsaspecten van deze leiding is in paragraaf 4.6 nader ingegaan.

4.9 Luchtkwaliteit

Per 15 november 2007 is de nieuwe regelgeving voor luchtkwaliteit in werking getreden. De Wet luchtkwaliteit vervangt het Besluit luchtkwaliteit 2005. De wet voorziet om te beginnen in de mogelijkheid dat voor kleinere projecten - de zogenaamde 'niet in betekenende mate projecten' - geen afzonderlijke maatregelen meer getroffen behoeven te worden om aan de grenswaarden te voldoen. Het begrip niet in betekenende mate (NIBM) bijdragen wordt nader uitgewerkt in de uitvoeringsregels.

De Algemene Maatregel van Bestuur 'niet in betekenende mate bijdragen' (AMvB-NIBM) bepaalt wanneer de mate van luchtverontreiniging verwaarloosbaar is. De regeling geeft concrete getallen voor plannen die gaan over bijvoorbeeld de bouw van woningen en/of kantoren.

Deze beheersverordening maakt ten opzichte van het vigerende bestemmingsplan geen ontwikkelingen mogelijk, die van invloed zijn op de luchtkwaliteit. Er is derhalve sprake van een 'NIBM'-situatie, waardoor onderzoek achterwege kan blijven.

4.10 Water

Bij elke beheersverordening dient onderzocht te worden of er ook waterbelangen in het geding zijn. De watertoets heeft tot doel om te komen tot een goed functionerend en beheersbaar ontwerp van de waterhuishouding en de riolering voor het plangebied, dat aansluit op het vigerende beleid van het rijk, de provincie, het waterschap en de gemeente. Hiertoe worden de randvoorwaarden en uitgangspunten voor het ontwerp vroegtijdig in het ruimtelijk planproces uitgewerkt en kunnen eventuele kansen of knelpunten in dit stadium worden gesignaleerd.

Deze beheersverordening is conserverend van aard. Grootschalige ontwikkelingen zijn op grond van deze beheersverordening niet mogelijk. In feite wordt slechts de bestaande situatie opnieuw vastgelegd, waardoor de gemeente weer de beschikking krijgt over een moderne planologische regeling. Er zal geen verandering optreden van de waterhuishouding of nieuwe verharding mogelijk gemaakt worden waarvoor mogelijk compenserende maatregelen genomen dienen te worden.

5.1 Inleiding

Een beheersverordening legt het bestaande gebruik vast. In de Handreiking Beheersverordening van de Vereniging Nederlandse gemeenten (VNG) is aangegeven, dat het begrip 'bestaand' op twee manieren kan worden gedefinieerd. Gebruik in 'enge zin' is het gebruik dat feitelijk bestaand is op het moment van het vaststellen van de beheersverordening. Dit geldt zowel voor het gebruik van gronden als van de aanwezige bouwwerken. Gebruik in 'ruime zin' gaat uit van het vigerende bestemmingsplan en van verleende omgevingsvergunningen voor planologisch afwijken. De VNG adviseert bij een keuze voor een beheersverordening uit te gaan van de 'ruime' definitie. De gemeente Tynaarlo gaat hierin mee.

Zoals aangegeven in de inleiding is het Paterswoldsemeergebied te beschouwen als een 'laag dynamisch' gebied. Er zijn wel enkele gebieden aan te wijzen waar op termijn ruimtelijke ontwikkelingen (in de zin van de Wro) plaatsvinden, maar deze zijn buiten het beheersgebied gelaten. Daarvoor zullen afzonderlijke bestemmingsplannen worden opgesteld. In deze beheersverordening worden alleen 'ontwikkelingen' meegenomen die ook al deel uitmaken van het vigerende bestemmingsplan.

Naast bestaande ontwikkelingsmogelijkheden die reeds in het bestemmingsplan Paterswoldsemeer 1998 waren opgenomen, hebben ook nieuwe wet- en regelgeving een plek in de beheersverordening gekregen. Dit laatste heeft met name betrekking op het archeologiebeleid en de wet- en regelgeving op het gebied van externe veiligheid. In deze beheersverordening zijn daarom enkele dubbelbestemmingen (Leiding - Gas en Waarde - Archeologie) opgenomen, die in het vigerend bestemmingsplan Paterswoldsemeer 1999 ontbraken. Wijzigingsbevoegheden uit het vigerende plan zijn niet overgenomen, omdat een wijzigingsbevoegdheid op basis van de Wet ruimtelijke ordening niet is toegestaan in een beheersverordening.

Hoewel een beheersverordening dus de bestaande situatie vastlegt, betekent dit niet dat er sprake is van een statische situatie en dat kleinschalige ontwikkelingen zijn uitgesloten. De ruimtelijke gevolgen van die ontwikkelingen moeten echter beperkt zijn. Er kunnen alleen ontwikkelingen met een grotere ruimtelijke impact in een beheersverordening worden opgenomen als daarvoor in het verleden een met alle waarborgen omklede procedure (artikel 3.4 Algemene wet bestuursrecht en gelegenheid om beroep bij gerechtelijke instanties in te dienen) is doorlopen. In deze verordening is daar sprake van. De verleende omgevingsvergunning voor locatie Oude Badweg 60 is overgenomen in deze beheersverordening. Om te bezien of er desondanks toch onderdelen van de verordening bijgesteld moeten worden, geeft de gemeente wel gelegenheid voor inspraak voorafgaand aan de vaststelling.

5.2 Juridische opzet

De Regeling standaarden ruimtelijke ordening 2012 geeft aan dat een beheersverordening moet worden vormgegeven, ingericht en beschikbaar gesteld overeenkomstig IMRO 2012 en STRI 2012. Deze beheersverordening voldoet daaraan. Ook de Standaard voor bestemmingsplannen (SVBP 2012) is gevolgd. De verordening lijkt daarom qua vormgeving op een modern bestemmingsplan, maar qua inhoud vooral op het vigerend bestemmingsplan Paterswoldsemeer.

Deze beheersverordening bestaat uit:

• een verbeelding;
• regels;
• een toelichting.

In de verbeelding zijn de bestemmingen, aanduidingen en bouwvlakken opgenomen. De verbeelding omvat alleen de gebieden die tot de gemeente Tynaarlo behoren (zie inleiding). De verordening sluit aan op de beheersverordening die door de gemeente Haren voor het deel op Harens grondgebied is opgesteld.

De regels zijn als volgt opgebouwd:

• Inleidende regels;
• Bestemmingsregels;
• Algemene regels;
• Overgangs- en slotregels.

5.3 Inleidende regels

Dit hoofdstuk bevat twee artikelen;

Artikel 1 Begrippen

In dit eerste artikel zijn noodzakelijke begripsbepalingen opgenomen die worden gebruikt in de planregels. Het bevat definities om misverstanden te voorkomen.

Artikel 2 Wijze van meten

Het tweede artikel regelt hoe er gemeten moet worden.

5.4 Bestemmingsregels

De beheersverordening bevat net als een bestemmingsplan bestemmingen en dubbelbestemmingen. Dit hoofdstuk bevat de bestemmingen die gebruikt worden:

Artikel 3 Natuur

Binnen het plangebied zijn twee gebieden aangewezen met de specifieke bestemming Natuur. Behoud en herstel van de natuurlijke waarden in het gebied staat hierbij voorop. Binnen deze bestemming zijn een tiental bestaande recreatie woningen toegestaan. De hoogte daarvan is vastgelegd op maximaal 175 m² waarbij de gezamenlijke oppervlakte van alle gebouwen niet meer mag bedragen dan 1000 m². De hoogte van deze gebouwen mag niet meer zijn dan 5 meter. Tevens is voor een klein gedeelte van het gebied een dubbelbestemming opgenomen vanwege een hoge archeologische verwachtingswaarde.

Artikel 4 Recreatie - 1

De bestemming Recreatie 1 is toegekend aan de openbare terreinen langs het Paterswoldsemeer. Hier zijn een aantal dagrecreatieve voorzieningen aangelegd. De oppervlakte van een gebouw mag ten hoogste 450 m² bedragen met een gezamenlijke oppervlakte van de gebouwen van ten hoogste 900 m². De hoogte van een gebouw mag ten hoogste 14 meter bedragen met een goothoogte van 4 meter. Het parkeerterrein in het noorden van het gebied is specifiek aangeduid op de verbeelding.

Artikel 5 Recreatie - 2

De bestemming Recreatie 2 is toegekend aan het recreatiecomplex aan de rand van het Paterswoldsemeer. Hier zijn zomerhuizen en stacaravans toegestaan. Op de verbeelding is een maximum aantal aangegeven per bouwvlak. De oppervlakte van zomerhuizen mag maximaal 55 m² bedragen en de oppervlakte van een stacaravan 30 m².

Artikel 6 Water

De bestemming Water is toegekend aan de grootste waterpartijen in het plangebied en het water dat als hoofdwatergang is gedefinieerd door het waterschap. Er mogen uitsluitend bouwwerken ten dienste van de bestemming worden gebouwd, met dien verstande dat de hoogte van andere bouwwerken niet meer mag bedragen dan 3 meter.

Artikel 7 Leiding - Gas

Ten behoeve van de bescherming van de aardgastransportleiding is deze dubbelbestemming opgenomen. In de regels zijn activiteiten omschreven die niet uitgevoerd mogen worden zonder omgevingsvergunning.

Artikel 8 Waarde - Archeologie 2 en Artikel 9 Waarde - Archeologische verwachting 2

Ten behoeve van de bescherming van archeologische waarden in de bodem zijn conform het gemeentelijk archeologiebeleid twee dubbelbestemmingen opgenomen. In de regels zijn activiteiten omschreven die niet uitgevoerd mogen worden zonder voorafgaand archeologisch onderzoek.

5.5 Algemene regels

Artikel 10 Anti-dubbeltelregel

Met de regel van dit artikel wordt voorkomen dat regels ten onrechte zo worden gehanteerd dat meer dan de bedoelde bebouwing kan worden toegestaan.

Artikel 11 Algemene gebruiksregels

De algemene gebruiksregels zijn opgenomen om aan te geven welk gebruik in ieder geval strijdig is met de bestemming.

Artikel 12 Algemene aanduidingsregels

Binnen dit artikel is aangegeven dat er binnen het plangebied een veiligheidszone ten aanzien van lpg van toepassing is. Binnen de zone mogen geen kwetsbare of beperkt kwetsbare objecten opgericht worden.

Artikel 13 Algemene afwijkingsregels

In dit artikel is bepaald dat in geringe mate kan worden afgeweken van bouwgrenzen voor ondergeschikte delen van bebouwing tot aan de in dit artikel genoemde maten.

5.6 Overgangs- en slotregels

Artikel 14 Overgangsrecht

Het overgangsrecht bevat een regeling voor bebouwing en gebruik dat al bestond bij het inwerking treden van het plan, maar dat strijdig is met de planregels van dit bestemmingsplan. Onder bepaalde voorwaarden mag deze strijdige bebouwing en/of strijdig gebruik worden voortgezet of gewijzigd. De reactie is wettelijk vastgelegd en overeenkomstig opgenomen. Er is een persoongebonden overgangsregeling opgenomen voor de permanente bewoning van de recreatiewoning Oude Badweg 26, waarvoor de gemeente in december 2009 een gedoogbeschikking heeft genomen.

Artikel 15 Slotregel

In de slotregel wordt aangegeven hoe het bestemmingsplan aangehaald kan worden. De redactie is wettelijk vastgelegd en overeenkomstig opgenomen.